Achtkarspelen is de eerste gemeente in Friesland die in iedere dorpskern een bankje met een plaquette plaatst. In november 2022 is het eerste 1K Z1E J3-bankje in Surhuisterveen onthuld, in het bijzijn van onder andere Roelie Hoekstra (62) en haar kleindochter. Zij verloren vijf jaar geleden hun zoon en vader Mark (36) door zelfdoding.
“Ik hoop dat de 1K Z1E J3-bankjes ervoor zorgen dat het onderwerp beter bespreekbaar wordt en dat mensen het niet meer zien als ‘de makkelijkste weg’ – zo wordt er namelijk vaak over gedacht. Dat is het belangrijkste, dat zelfdoding uit de taboesfeer komt. Daarnaast zou het mooi zijn als die plaquettes en de campagne ervoor zorgen dat mensen, als ze eens iemand alleen op een bankje zien zitten, niet alleen maar gedag zeggen, maar ook eens een praatje met die persoon aanknopen. Of iemand aanspreken waarover ze zich misschien zorgen maken. Al zeggen we hier altijd ‘laat iemand met rust en als er wat is, dan horen we het wel’. Hopelijk brengt de campagne daar een beetje verandering in. Aan de andere kant weten we ook dat een gesprekje Mark niet meer zou hebben geholpen. Die zat daarvoor al te diep. Hij zou waarschijnlijk zijn opgestaan en weggelopen."
(interview gaat verder na de foto)
"Mijn man, zijn ex-vrouw en ik hebben er wel heel veel met Mark over gesproken. We hadden elke dag even contact met hem; even bellen of op bezoek. We kenden hem goed genoeg om te weten dat als hij het in z’n hoofd heeft om een einde aan zijn leven te maken, hij dat dan ook doet – niemand zou hem dan kunnen tegenhouden. ‘Wat ik zeg, dat doe ik’ – zo stond hij in het leven. Die laatste dag… het leek juist weer wat beter te gaan met Mark. Hij wilde zijn kinderen zien, maakte plannen voor de volgende week… Dat gaf ons een sprankje hoop. We dachten dat het toch weer wat beter met hem ging, ook al zag hij er niet veel beter uit. Het bleek valse hoop te zijn… We denken niet dat hij zich heeft gerealiseerd hoeveel verdriet hij veroorzaakt heeft. Hij dacht dat als hij eruit zou stappen, het voor iedereen rustiger en beter zou zijn. Dat is allesbehalve het geval – het is nooit klaar en het heeft een enorme impact op ons leven.
"Het is een lastig onderwerp om bespreekbaar te maken. Die bankjes helpen daar wel bij. Wat ook helpt, zijn de verhalen van mensen die het van dichtbij hebben meegemaakt. Omdat we op zoek waren naar herkenning, hebben we sinds Marks overlijden veel erover gelezen, ook brieven van andere nabestaanden aan hun overleden dierbaren. Maar als je zoiets niet hebt meegemaakt, ga je niet zo snel zo’n boek lezen, denk ik. Terwijl die verhalen juist helpen om een ander beeld te creëren van suïcide. Door al die aandacht voor de bankjes en de verhalen erachter gaan mensen wellicht anders denken over zelfdoding, misschien ook zich erin verdiepen, of inderdaad die ene persoon eens vragen hoe het écht met die ander gaat."
"Tegen mensen met suïcidale gedachten zou ik willen zeggen dat het toch áltijd anders is dan dat je op dit moment ziet. Bij Mark begon het door problemen op het werk, en vervolgens volgden er financiële problemen en een scheiding… Hoe naar dat ook allemaal is, je moet dan toch zeggen: er is meer, het is niet alleen dit. Je weet niet wat de toekomst brengt. Helaas zat Mark daarvoor al te diep; die hoorde de positieve dingen niet meer. Die konden we er niet meer van overtuigen dat er altijd een oplossing is.”
Sinds september 2022 staan er door heel Nederland al meer dan 1000 bankjes die ruimte bieden voor een goed gesprek, waarin je iemand écht ziet. De 1K Z1E J3-plaquettes zijn onderdeel van de 1K Z1E J3-campagne en we brengen nu de verhalen achter de plaquettes in beeld. Kijk voor meer verhalen op ikzieje.nl. Wil jij ook een plaquette bestellen? Dat kan hier.