Suïcidepreventie begint bij de eerste onbetaalde rekening
Geldzorgen, armoede en schulden vormen steeds vaker een bron van zorg en wanhoop. Omdat mensen met schulden een risicogroep vormen als het gaat om suïcidaliteit, is vroegtijdige signalering van groot belang. “Zelfmoordpreventie begint bij de eerste onbetaalde rekening” zegt trainer, lector en hoogleraar schuldenproblematiek Nadja Jungmann. “Daarom roep ik juist nú, met de oplopende energiekosten, iedereen die samenwerkt met mensen die financiële problemen hebben op om naar samenmindersuicide.nl/schulden te gaan”.
Jungmann heeft vanuit de Landelijke Agenda Suïcidepreventie het project ‘Schulden en suïcidepreventie’ opgezet. Hiervoor heeft zij opleidingsmateriaal ontwikkeld om iedereen die werkt met mensen met geldzorgen en schulden te trainen. Met dit materiaal wordt suïcidaliteit bij cliënten en hulpvragers herkend en durven medewerkers het gesprek over suïcide aan te gaan. Wanneer nodig kunnen medewerkers de mensen die zij spreken doorverwijzen naar de juiste plek voor hulp. Deze informatie inclusief de gratis workshop is nú te vinden op samenmindersuicide.nl/schulden.
Doelgroep website
“De informatie op de website is bedoeld voor iedereen die samenwerkt met mensen die financiële problemen hebben”, vertelt Jungmann. “Die samenwerking kan hulpverlenend, ondersteunend of incasserend zijn. Voor al die mensen geven we op de website tips om het gesprek over zelfdodingsgedachten aan te gaan en geven we achtergrondinformatie over de samenhang van geldzorgen en zelfdoding. We hopen dat iedereen daarnaast het workshopmateriaal downloadt, om binnen 2,5 uur meer kennis op te doen van de relatie die er ligt tussen schuldenproblematiek en suïcidaliteit. Het materiaal biedt handvatten wat te doen als die signalen er inderdaad zijn. Voor trainers die al werkzaam zijn in het schuldendomein is er een gratis verdiepende training beschikbaar.”
Dé vraag durven stellen
Mensen in het schuldendomein, zoals schuldhulpverleners, bewindvoerders, vrijwilligers, budgetcoaches en incassomedewerkers zijn degenen die suïcidaliteitsgedachten bij mensen met geldproblemen als eerste kunnen opmerken. Niet iedereen die schulden en suïcidale gedachten heeft, deelt die gedachten met zijn of haar naaste omgeving. Schaamte en angst weerhouden hen daarvan, de stap om erover te praten is groot.
Toch zijn veel mensen die gesprekken hebben met mensen met schulden huiverig om de vraag ‘denk je er weleens over om uit het leven te stappen?’ te stellen. Onterecht, volgens Jungmann: “Met mijn project wil ik de fabel de wereld uit helpen dat mensen met schulden worden aangezet tot suïcide als ernaar gevraagd wordt. Het methodisch inzicht en de gespreksvaardigheden uit het trainingsmateriaal en de workshop kunnen ervoor zorgen dat die belangrijke vraag vaker gesteld wordt, zodat mensen die suïcidaal zijn, vaker en sneller bij de juiste hulpverleningsinstanties terecht komen.”
Oog voor de menselijke maat
Dat schulden en zelfmoordgedachten soms in elkaars verlengde liggen, is bij 113 Zelfmoordpreventie al langer bekend. Een substantieel deel van de mensen die de hulplijn belt, worstelt ook met financiële problemen. Voor 113 reden om Jungmann te vragen als projectleider voor dit project binnen de Landelijke Agenda Suïcidepreventie. Vooral omdat zij als trainer de werkvelden waar de training zich op richt door en door kent. Daarbij helpt het dat zij schuldenproblematiek ook bestudeert als bijzonder hoogleraar en lector Schuldenproblematiek.
Daarnaast heeft ze een door privéomstandigheden gevoede betrokkenheid met dit onderwerp, waardoor het belang van dit project voor haar persoonlijk nog groter werd. Jungmann is een vrouw met een missie: “We leven in een tijdsgewricht waarin pijnlijk duidelijk is geworden dat we oog moeten hebben voor de menselijke maat. Ik hoop dat ik, binnen die menselijke maat, kan bijdragen aan alertheid op mogelijke suïcidaliteit door de wanhoop die armoede en schuldenproblematiek met zich kunnen meebrengen.”
Juist nu ontzettend nodig
Voorafgaand aan de oplopende inflatie telde het Centraal Planbureau voor de Statistiek (CBS) al ruim 600.000 huishoudens met een geregistreerde schuldenlast. Het CBS rekende na Prinsjesdag de noodmaatregelen van het kabinet door en vermoedt dat de schuldenproblematiek verder gaat toenemen. De eerste signalen zijn hiervan al zichtbaar. Zo melden steeds meer mensen zich bij de Voedselbank of een Fonds Urgente Noden.
Mensen met schulden hebben twee keer zo vaak suïcidale gedachten als mensen zonder schulden. Zweeds onderzoek laat zien dat mensen die schulden hebben (gehad) een 2,5 keer zo grote kans hebben om te overlijden aan suïcide dan mensen die nooit schulden hebben gehad (Rojas, 2021). Engels onderzoek toont ook aan dat de kans bijna vier keer zo groot is op een suïcidepoging bij mensen met schulden vergeleken met mensen zonder schulden (Naranjo et al., 2021).
Over Samen Minder Suïcide
Dit project maakt deel uit van ‘Samen Minder Suïcide’, een netwerk van partijen en organisaties die midden in de samenleving staan en gedreven zijn om samen, domeinoverstijgend suïcidepreventie verder te brengen. Samen werken de partijen aan de Landelijke Agenda Suïcidepreventie. Deze agenda wordt gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en gecoördineerd door 113 Zelfmoordpreventie.
Meer informatie: Check samenmindersuicide.nl/schulden Direct opleidingsmateriaal downloaden Direct workshopmateriaal downloaden