De Netflixserie '13 Reasons Why' doet heel wat stof opwaaien. Vorig jaar verscheen het eerste seizoen van de Amerikaanse tienerdrama-serie en op 18 mei 2018 verscheen het tweede seizoen. Verschillende media pikten het op en de suïcidepreventie-organisaties krijgen heel wat vragen over de serie en de mogelijke impact ervan.
Seizoen 1: De serie draait om de zelfmoord van de 17-jarige Hannah Baker. Ze laat 7 cassettebandjes achter, waarin ze mensen vertelt waarom zij bijgedragen hebben aan haar dood. De zelfmoord van het meisje wordt zeer expliciet in beeld gebracht, de zelfmoord wordt voorgesteld als de enige mogelijke uitweg en de situatie wordt erg herkenbaar weergegeven. Dit kan het gevaar op copycat- of kopieergedrag bij mensen die het zelf moeilijk hebben vergroten. Vooral voor jongeren die zelf aan zelfmoord denken en zich identificeren met het hoofdpersonage kan het bekijken van de serie een risicovol zijn.
Seizoen 2: Het verhaal gaat verder met de rechtszaak tegen de school waar Hannah Baker leerling was. De serie is niet alleen gefocust op zelfmoord, maar stipt meerdere thema's aan, waaronder: seksueel misbruik, pestgedrag op school en alcohol- en drugsgebruik. Verschillende media waarschuwen voor een heftige verkrachtingsscène aan het einde van de serie. Ook zijn de voorbereidingen van een schietpartij in de school te zien waar veel kritiek op is.
Hieronder geven wij een aantal tips aan jongeren, ouders en leerkrachten die je helpen om goed voorbereid met de inhoud om te gaan. De onderstaande tips zijn ook uitgewerkt in een flyer, poster en sticker. Deze zijn gratis te downloaden via deze pagina.
Tips voor jongeren
- Als je de serie bekijkt, overweeg of je dit samen met je ouders of een volwassene wilt doen.
- Mocht je je bij het bekijken van de serie hopeloos of depressief voelen, of zelf aan zelfmoord denken, praat hier dan over met je ouders, een leerkracht, of een andere volwassene. Je kan ook terecht bij de hulplijn van 113 Zelfmoordpreventie. Hier kun je 24/7 anoniem en vertrouwelijk praten met deskundige vrijwilligers.
- Weet dat zelfmoord voorkomen kan worden, hoe uitzichtloos de situatie ook lijkt.
Tips voor ouders
- Vermijd het gesprek niet. Begin er eventueel zelf over. Bespreek open met je kind of hij/zij de serie heeft gezien en wat dit met hem/haar doet. Stel voor om samen te kijken als je kind de serie wil zien.
- Probeer zo open mogelijk en zonder oordeel te luisteren naar de opmerkingen en eventuele zorgen van je kind. Praat open over de impact die de serie op je kind heeft.
- Maak je je zorgen dat je kind zelf aan zelfmoord denkt? Probeer hierover het gesprek aan te gaan en vraag hierbij expliciet naar zelfmoordgedachten.
- Het kan ook zijn dat je kind niet zelf met zelfmoordgedachten worstelt, maar wel goed kan begrijpen waarom jongeren in de serie zo reageren en zelfmoord wel als een optie zien. Probeer open met je kind te bespreken wat de redenen kunnen zijn om zo'n besluit te nemen, maar nog belangrijker: wat de redenen zijn om te blijven leven.
- Leg je kind uit dat veel jongeren niet dood willen, maar vaak niet goed weten hoe zij met de problemen uit hun leven moeten omgaan. Ze zitten vast in een situatie die voor hen niet meer lijkt op te lossen. Veel jongeren denken erg zwart / wit en zien geen andere uitweg. Belangrijk is dat je als ouder begrip toont en samen met je kind naar hulp zoekt.
- Kinderen kunnen zich erg verantwoordelijk voelen voor hun mede klasgenoten en vrienden. Vaak delen kinderen bepaalde informatie met elkaar die niet doorverteld mag worden. Benadruk dat je kind geen geheimhouding moet beloven en dat het is goed is om de zorgen met een volwassene te delen.
- Als je kind aangeeft aan zelfmoord te denken, neem dit dan serieus. Probeer samen met je kind op zoek te gaan naar hoe hij/zij verder geholpen kan worden. Eventueel kan je hier de huisarts, psycholoog of een andere hulpverlener bij betrekken. 113 Zelfmoordpreventie biedt gratis en anoniem advies van een psycholoog. Zij kunnen je een aantal zinvolle handvatten geven voor het omgaan met iemand die aan zelfmoord denkt.
- Soms gebruiken kinderen voorbeelden van andere kinderen uit de klas om iets te vertellen, terwijl ze eigenlijk op zichzelf doelen. Ze gebruiken een omweg om over hun eigen gevoelens te praten. Belangrijk is dat je je kind serieus neemt en praat over de situatie waar hij/zij mee zit. Probeer ook verder te vragen of je kind zelf met dezelfde gedachten worstelt. Dit kan een opening zijn voor een gesprek over zijn/haar eigen gevoelens.
Tips voor leerkrachten en scholen
- Er wordt niet aangeraden om de serie in schoolverband te bekijken. Toch kan de serie een aanleiding zijn om moeilijke en gevoelige thema's (zoals pesten, seksueel misbruik, depressie) en de manier waarop leerlingen hiermee omgaan te bespreken.
- Merk je dat de serie leeft onder de leerlingen, dan is een klasgesprek rond de beleving van de serie aan te raden. Praat met de klas over wat je kan doen als je het moeilijk hebt, hoe zorg te dragen voor elkaar en waar je terecht kunt voor hulp.
- Luister naar de leerlingen, hun zorgen en bedenkingen. Wees bereid om hulp aan te bieden. neem hierbij een open en niet-veroordelende houding aan.
- Geef aan dat (vertrouwens)leerkrachten, mentoren en andere schoolmedewerkers bereid zijn om hulp aan te bieden en in gesprek te gaan, dit in tegenstelling tot het beeld dat geschetst wordt in de serie, waarbij de 'counselor' van de school op verschillende momenten tekort schiet en het gesprek niet aangaat wanneer leerlingen bij hem komen met hun zorgen.
- Wees alert voor signalen van suïcidaliteit. Een belangrijke taak van het onderwijs is de signaleringsfunctie. Bekijk de pagina over zelfmoordpreventie in het onderwijs voor meer informatie hierover.
- Seizoen 2 is minder gefocust op zelfmoord, maar stipt verschillende (nieuwe) onderwerpen aan, waaronder: seksueel misbruik, pestgedrag op school en alcohol- en drugsgebruik. Ook dit kan voor meer gespreksstof zorgen. Luister naar de gedachten en zorgen van leerlingen over deze onderwerpen en leg uit waar leerlingen terecht kunnen voor hulp.
Wil je 13 Reasons Why bespreekbaar maken in de klas? Klik hier voor meer informatie en het bijbehorende promotiemateriaal.
Heb je nu hulp nodig, bel (0900-0113) of chat dan met onze hulplijn (24/7 beschikbaar, anoniem en vertrouwelijk).