Het aantal zelfdodingen onder jongeren tot 30 jaar is de afgelopen maanden opnieuw toegenomen. De Commissie Actuele Nederlandse Suïcideregistratie (CANS) constateerde in 2021 al een toename van 15% ten opzichte van voorgaande jaren onder jongeren. Nadere bestudering van de cijfers liet zien dat het met name ging om jongvolwassen mannen tussen de 20 en 30 jaar. Ook in juni en augustus 2022 constateert CANS in deze groep een verhoogd aantal suïcides.
Renske Gilissen is voorzitter van CANS en hoofdonderzoeker bij 113 Zelfmoordpreventie:
Gemiddeld overlijden er iedere maand in Nederland iets meer dan twintig jongeren tot 30 jaar door zelfdoding. In de maanden januari, februari en december 2021 en de maanden juni en augustus 2022 lag dit aantal boven de dertig. Uiteraard is dit zorgelijk, iedere zelfdoding gaat gepaard met ongekend veel leed.
Oorzaken van deze toename Er is zelden één oorzaak voor zelfdoding. Vaak is er sprake van een opeenstapeling van meerdere factoren. 113 Zelfmoordpreventie heeft naar aanleiding van deze toename onder jongvolwassenen aanvullend onderzoek gedaan om meer inzicht te krijgen in de groep twintigers met suïcidaliteit en de actuele problematiek. Hiervoor is data van het Centraal Bureau voor de Statistiek bestudeerd, zijn chatgesprekken geanalyseerd en is een vragenlijst uitgezet.
Vroegtijdige schoolverlaters zijn risicogroep De resultaten laten zien dat het vaak gaat om jongvolwassenen die vroegtijdige schoolverlaters zijn (veelal van het MBO), psychische problemen ervaren, geldzorgen hebben en/of zich identificeren met de LHBTIQA+ gemeenschap. Ook worden prestatiedruk, relatieproblemen en eenzaamheid genoemd als factoren waar jongvolwassenen met suïcidale gedachten mee kampen.
Nu we beter in kaart hebben welke problemen er spelen, kunnen we ons als maatschappij ook gerichter inzetten om jongvolwassenen te helpen. Er wordt reeds actief samengewerkt met schuldhulpverlening, de mogelijkheden van preventie op social media worden onderzocht en er wordt geïnvesteerd door GGZ, GGD en scholen in vroeg-herkenning.
Gilissen vervolgt:
Er is echter nog veel meer mogelijk. Uiteindelijk is iedereen onderdeel van de oplossing. Suïcides zijn ook te voorkomen door waakzaam te zijn en het gesprek aan te gaan als je denkt dat het mentaal niet goed gaat met iemand. Met de recent ontwikkelde online VraagMaar training leer je hoe je als volwassene een gesprek over zelfdoding kunt voeren met jongeren.
Behoeften van jongvolwassenen In het aanvullend onderzoek is tevens gekeken naar de behoefte van jongvolwassenen. Wat hebben zij nodig? Uit de antwoorden blijkt dat zij vooral behoefte hebben aan ondersteuning bij het vinden van passende hulp, het omgaan met stress en financiën, verbeteren van het sociale netwerk en de relaties binnen het gezin. Ook de Alles Oké? Supportlijn, waar jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar naar kunnen bellen of chatten als ze ergens mee zitten, herkent de behoefte van jongvolwassenen om over hulpverlening en emotionele problemen te praten. Het gehele onderzoeksrapport vindt u hier.
Hulp aan jongvolwassenen Voor jongvolwassenen is het heel belangrijk om van hun sociale omgeving te leren en positieve voorbeelden aangereikt te krijgen die het probleemoplossend vermogen vergroten en die laten zien hoe het wel kan of waar hulp te vinden is. Suïcidepreventie vindt idealiter plaats in de sociale omgeving van de jongvolwassene en is gericht op het vergroten van de veerkracht en verbeteren van sociaal emotionele vaardigheden en het hulpzoekgedrag. Hiernaast is het nodig om zo vroeg mogelijk psychische problemen te signaleren.
CANS CANS hanteert een stoplichtmethode, waarbij maandelijkse suïcidecijfers de classificatie rood (=zorgelijk), oranje, geel en groen krijgen. De classificatie rood wordt gegeven wanneer de incidentie van suïcide in een maand hoger is vergeleken met de incidentie per maand in eerdere jaren (2013 t/m 2019). Sinds de start van de coronapandemie tot en met augustus 2022 is er geen toename van het totaal aantal suïcides in Nederland.
Praten over zelfdoding kan anoniem: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113. Leer als omstander het gesprek te voeren met de gratis online training suïcidepreventie op www.vraagmaar.nl.