Jongeren kunnen na het verlies van een leeftijdsgenoot aan zelfdoding tot twee jaar lang een verhoogd risico hebben op suïcidale gedachten of gedrag. Het besmettingseffect kan direct optreden (bijvoorbeeld door interactie met iemand) of indirect (bijvoorbeeld door blootstelling via sociale media), en speelt vooral bij jongeren tot 25 jaar.
Ook schoolmedewerkers worden vaak diep geraakt door de zelfdoding van een leerling. Docenten ervaren verdriet, verwarring, angst en twijfels over gemiste signalen. Scholen hebben behoefte aan handvatten om hier adequaat op te reageren. Er zijn 10 belangrijke stappen die elke school kan ondernemen na een zelfdoding. Deze stappen kan je vastleggen in een actieplan. Een actieplan zorgt ervoor dat medewerkers zich meer handelingsbekwaam voelen en beter weten wat ze kunnen doen in de nasleep van een zelfdoding.
1. Stel een crisisteam samen: Betrek schoolleiding, vertrouwenspersonen, schoolpsychologen en evt. externe hulpverleners om ondersteuning te coördineren.
2. Werk samen met lokale partners: Informeer lokale GGD en ggz, en trek gezamenlijk op.
3. Neem contact op met nabestaanden: Verifieer het nieuws, betuig medeleven en maak afspraken (bijv. over wat gedeeld mag worden en verder contact).
4. Informeer medewerkers: Breng bij voorkeur het nieuws persoonlijk over, bied ondersteuning en geef richtlijnen voor omgang met leerlingen en ouders.
5. Informeer leerlingen: Laat mentoren het nieuws in kleine groepen delen. Vermijd details om kopieergedrag te voorkomen.
6. Informeer ouders: Stuur een bericht met algemene informatie, tips voor gesprekken en contactmogelijkheden.
7. Bied ondersteuning: Geef aan waar en hoe professionele hulp kan worden verkregen.
8. Herdenk respectvol: Organiseer een herdenkingsmoment, in overleg met de familie, zonder de zelfdoding te romantiseren.
9. Monitor welzijn: Blijf alert op het welzijn van leerlingen en medewerkers en bied langdurige ondersteuning.
10. Evalueer: Evalueer de aanpak om in de toekomst beter voorbereid te zijn.
Lees het volledige artikel op de website van Tijdschrift voor Orthopedagogiek (gratis account vereist).
Kijk hier voor meer tips en tools om zelfdoding te voorkomen binnen het onderwijs.
Ook kun je de VraagMaar training doen om te leren hoe je het gesprek met een jongere kan voeren over gedachten aan zelfdoding.