De mentale gezondheid van jongeren staat onder druk. Daarnaast is zelfdoding de belangrijkste doodsoorzaak onder jongeren van 10 tot 30 jaar. Eerder onderzoek toonde aan dat het relatief vaak gaat om schoolverlaters van het MBO. Tot op heden was er nog weinig bekend over de mentale problematiek en suïcidaliteit onder mbo-studenten. Daarom richt dit nieuwe onderzoek zich specifiek op mbo-studenten in Nederland en geeft inzicht in de percentages en het beloop van suïcidale gedachten en suïcidepogingen in de afgelopen 10 jaar.
Het huidige rapport
Het huidige rapport geeft inzicht in de percentages en het beloop van suïcidale gedachten en suïcidepogingen in de afgelopen 10 jaar onder mbo-studenten. We maken gebruik van gegevens van TestJeLeefstijl.nl over de onderwerpen suïcidaliteit, angst, somberheid en eenzaamheid. TestJeLeefstijl.nl verzamelt elk jaar gegevens over verschillende onderwerpen bij studenten van de deelnemende mbo-scholen. Mbo-studenten krijgen feedback over hun leefstijl en mbo-scholen aandachtspunten voor mogelijke interventies. Kijk hier voor meer informatie over TestJeLeefstijl.nl. In totaal vulden 101.182 mbo-studenten de vragenlijsten in. Bekijk hier het rapport over zelfdoding onder mbo-studenten.
Resultaten
Over het algemeen hebben 18,8% van mbo-studenten suïcidale gedachten en deden 2,8% van mbo-studenten een suïcidepoging in het afgelopen jaar. Vrouwelijke mbo-studenten lijken iets vaker te kampen met suïcidale gedachten (21,1%) dan mannelijke mbo-studenten (15,6%). Qua leeftijd is de groep van 18-22 jaar een potentiële risicogroep. Suïcidale gedachten komen iets vaker voor bij studenten tussen de 18 en 22 jaar (gemiddeld 21,1%) en het minst vaak bij studenten van 23 jaar en ouder (16,1%). De hoogste percentages suïcidepogingen zien we bij studenten van 21 jaar (3,8%) en 22 jaar (3,7%). Een verklaring voor dit grotere risico op suïcidaliteit zou kunnen zijn dat de ontwikkeling van adolescentie naar volwassenheid een aantal uitdagingen en moeilijkheden met zich mee brengt voor de nog ontwikkelende hersenen van jongvolwassenen.
In de afgelopen 10 jaar is een toename zichtbaar van suïcidale gedachten en pogingen, het risico op angst- en stemmingsstoornissen, en eenzaamheid onder mbo-studenten. Zo is het percentage mbo-studenten met een hoog risico op een angst- of stemmingsstoornis gestegen van 10,9% in 2013-2014 tot een kwart in het schooljaar 2022-2023. Dit is zorgwekkend gezien het hoge percentage suïcidale gedachten (59%) en gedragingen (9,5%) onder hen.
In eerder onderzoek sprak 113 zelfmoordpreventie met jongvolwassenen om inzicht te krijgen in factoren die hebben bijgedragen aan de stijgende suïcidaliteit in deze leeftijdsgroep. Vooral bij kwetsbare (bijvoorbeeld getraumatiseerde) jongvolwassenen bevorderen unieke opeenstapelingen van verschillende stressoren (zoals prestatiedruk, financiële problemen, eenzaamheid) de ontwikkeling van suïcidale gedachten.
Aanbevelingen
Dit rapport bevestigt de dringende noodzaak om psychische problemen onder jongvolwassenen op zowel organisatorisch als individueel niveau aan te pakken. Wat kunnen mbo-instellingen hieraan doen? Het rapport bevat behulpzame verwijzingen om beleid te maken voor suïcidepreventie en actieplannen te maken na een (poging tot) zelfdoding (kijk hier voor meer informatie).
Daarnaast kan een mbo-instelling de mentale gezondheid van studenten bevorderen door een effectieve aanpak zoals de Gezonde School en Welbevinden op School. De kennisbank studentenwelzijn biedt een overzicht van allerlei interventies voor jongvolwassenen om mentale problemen aan te pakken, zoals MIND Young Academy (programma met ervaringsdeskundige leeftijdsgenoten) of STORM (depressie- en suïcidepreventieprogramma voor jongeren). Voor meer praktische aanbevelingen over suïcidepreventie onder jongvolwassenen, kijk hier.