Wat betekent een rood stoplicht?
Wanneer het stoplicht rood is, is het gemiddeld aantal zelfdodingen in de afgelopen drie maanden sterk verhoogd. Het kan gaan om het totaal aantal zelfdodingen, maar het kan ook gaan om het aantal zelfdodingen in een bepaalde groep (bijvoorbeeld: jongeren). Meer informatie over de stoplichtmethode vind je hier.
Waarom wordt alleen gecommuniceerd of het stoplicht rood is?
Het aantal zelfdodingen schommelt elke maand. Groene, gele en oranje stoplichten zeggen daardoor niet zoveel. De kans dat je door ‘normale’ schommelingen een rood stoplicht krijgt, daarentegen, is heel klein. Met andere woorden: wanneer het stoplicht rood is, is het aannemelijk dat er echt sprake is van een toename. Daarom berichten we alleen daarover.
Waarom communiceert CANS geen cijfers?
Het aantal zelfdodingen schommelt elke maand. Exacte cijfers zeggen daardoor niet zoveel. Cijfers over zelfdoding kunnen bovendien verkeerd geïnterpreteerd worden. Het is daarom belangrijk om altijd uitleg en context bij cijfers te geven. CANS kiest ervoor om een korte en heldere boodschap te communiceren. Exacte cijfers zijn daarvoor niet nodig.
Wat doet CANS als het stoplicht rood is?
Wanneer er een rood stoplicht wordt gezien, stelt CANS vast dat er sprake is van een toename in het aantal zelfdodingen. Als eerste wordt hierover altijd het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport geïnformeerd. Daarna kan CANS verschillende dingen doen. CANS kan een expertgroep bijeenroepen om de toename te duiden. De expertgroep probeert vragen te beantwoorden als “Wat is de oorzaak van deze toename?” en “Welke maatregelen zijn nu nodig?”. Ook kan er gevraagd worden om vervolgonderzoek. Soms besluit CANS ook om niets te doen. Bijvoorbeeld wanneer het stoplicht meerdere maanden achter elkaar rood is, en de expertgroep al bijeen is geweest.
Waarom verschillen de cijfers van CANS van de CBS-cijfers over zelfdoding?
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) rapporteert jaarlijks hoeveel Nederlanders door zelfdoding overlijden. De cijfers van CANS wijken altijd een klein beetje af van de jaarlijkse CBS-cijfers over zelfdoding. Er zijn twee redenen voor de afwijking. Ten eerste registreert CANS alle zelfdodingen op Nederlands grondgebied, terwijl het CBS alle zelfdodingen van Nederlanders registreert. Wanneer een Nederlander in het buitenland overlijdt door zelfdoding, wordt deze zelfdoding niet door CANS maar wel door CBS geregistreerd. Ten tweede is het soms niet meteen duidelijk of er sprake is van zelfdoding. Soms vermoed een forensisch arts zelfdoding, maar blijkt het toch niet zo te zijn. Cijfers van CANS zijn dus sneller, maar ook iets minder nauwkeurig dan die van CBS.
Mag CANS zomaar inzicht hebben in zulke gevoelige informatie?
Alle gegevens die CANS krijgt, worden op groepsniveau aan CANS verstrekt. Een voorbeeld van gegevens op groepsniveau is: “In maand X overleden er X mensen van middelbare leeftijd (40-69 jaar) door zelfdoding”. Elke groep op basis van leeftijd of geslacht (bijvoorbeeld: mannen, mensen van middelbare leeftijd) moet daarbij uit tenminste tien personen bestaan. Zulke gegevens zijn onherleidbaar naar personen. Daarmee handelt CANS in lijn met de Wet Geneeskundige Behandel Overeenkomst (WGBO). De Algemene Verordening Gegevensverwerking (AVG) vervalt na overlijden van een persoon en is daarmee voor CANS niet van toepassing.