Belangrijke risicofactoren voor zelfmoord
Er is veel bekend over de risicofactoren voor zelfmoord, maar het blijft onmogelijk te voorspellen wie er uiteindelijk een geslaagde poging zal doen. Een paar bekende en belangrijke risicofactoren voor zelfmoord zijn:
- je eenzaam en sociaal geïsoleerd voelen (soms temidden van familie en vrienden)
- het gevoel dat anderen beter af zijn zonder jou
- geen angst hebben om dood te gaan
Ook andere factoren kunnen een rol spelen:
- man zijn tussen 40 en 60 jaar
- gescheiden zijn
- werkloos zijn of bang zijn om werkloos te worden
- arbeidsongeschikt zijn
- schulden hebben
- verslaafd zijn aan bijvoorbeeld alcohol of drugs
Kortsluiting
Gemengde gevoelens kunnen omslaan in plannen en pogingen er een eind aan te maken. Soms groeit dat geleidelijk. Maar het kan ook heel plotseling gaan. Dan is er opeens kortsluiting. Belangrijk om te weten: zo'n bui duurt meestal niet langer dan een paar uur. Als het lukt om zo lang rustig te blijven, kunnen ondoordachte daden worden voorkomen.
Kwetsbare momenten kunnen ontstaan als:
- heel emotioneel zijn. Bijvoorbeeld door een afwijzing, een verlating, een ruzie, een krenking, een vernedering;
- in paniek zijn. Je kunt bang zijn om gek te worden, de controle over jezelf te verliezen of dood te gaan. Om dat gevoel te stoppen kan je opeens in de richting van zelfmoord gaan;
- dronken zijn. Dan zie je de dingen veel heftiger en zwaarder dan ze zijn. Bovendien ben je roekelozer, impulsiever, bozer en verdrietiger dan wanneer je nuchter bent;
- alleen en geïsoleerd zijn. Je draait vast in je gedachten, je hebt geen klankbord. Je moet het doen zonder de bevestiging, steun en troost die ieder mens nodig heeft;
- depressief zijn. Je kunt dan nergens van genieten. Je bent moe, somber, pessimistisch en je maakt je zorgen over de kleinste dingen. Dat kan zover gaan dat je worstelt met buitensporige schuldgevoelens. In zo'n toestand is het leven enorm zwaar. Bovendien lijkt jouw leven niets waard. Je kunt denken dat mensen beter af zijn zonder jou.
Alcohol en suïcidaliteit
Gemiddeld één op de drie zelfmoordpogingen vindt plaats onder invloed van alcohol. Als je drinkt, drink je misschien om je nare gevoelens weg te krijgen. Als je bedwelmd bent door alcohol, kun je je inderdaad tijdelijk aangenaam verdoofd voelen. Maar daarna zorgt alcohol juist voor meer negatieve emoties dan je al had. Dan wil je nog meer drinken om dat rotgevoel te onderdrukken.
Verder zie je door de drank moeilijker oplossingen voor je problemen. Als je al veel aan zelfmoord denkt, wordt dit door de drank nog sterker. Het lijkt dan of zelfmoord de enige oplossing is die je hebt. Bovendien word je door alcohol sneller agressief en heb je minder remmingen en minder angst. Hierdoor zet je sneller de stap om echt zelfmoord te plegen.
Alcohol zorgt er ook voor dat je geneigd bent om naar extreme manieren te grijpen. Hierdoor is de kans groter dat een zelfmoordpoging ook echt lukt.
Verder is er ook nog het risico verslaafd te raken aan alcohol. Dit brengt weer nieuwe problemen en risico's met zich mee.
Drugs en suïcidaliteit
Als je drugs gebruikt, dan hoop je daarmee misschien je nare gevoelens te onderdrukken. Dit kan even een goede een oplossing lijken, je voelt je waarschijnlijk supergoed als je net drugs op hebt. Maar uiteindelijk beïnvloeden drugs je stemming en gedachten vooral negatief.
Als je onder invloed bent van een drug, kan het zijn dat je impulsiever reageert dan je normaal zou doen. Als je er al aan denkt om een einde aan je leven te maken, zul je dit onder invloed van drugs ook eerder doen.
Van sommige drugs denken deskundigen dat ze depressieve en angstige gevoelens versterken of uitlokken. Het gebruik van marihuana (dat in een blowtje zit) wordt in verband gebracht met angst, paniek, depressie en zelfs gedachten aan zelfmoord en zelfmoordpogingen. Dit geldt ook voor partydrugs zoals XTC en cocaïne. Van sommige middelen, zoals paddo's en LSD kun je gaan hallucineren. Als je hierdoor angstig wordt, kom je in een zogenaamde bad trip. Je ziet of denkt enge, angstaanjagende dingen. Je wilt dat de trip stopt, maar dat kan niet omdat het middel nog niet is uitgewerkt. In je angst kun je een gevaar vormen voor jezelf.
Partydrugs zoals XTC, ephedra (herbal XTC), GHB, speed en cocaïne worden vaak in het weekend gebruikt. Het komt voor dat je je na het gebruik een paar dagen heel somber voelt. Dit heet ook wel ‘de dinsdag-dip'. Door deze extra hevige somberheid kunnen je zelfmoordgedachten erger worden. Soms weet je niet dat het de drugs zijn die je dit nare gevoel bezorgen en versterken. Ook besef je niet dat dit gevoel weer over zal gaan.
Drugs brengen je meer in de war. In deze verwarring kunnen gedachten aan zelfmoord sterker worden. Je ziet alles dan somberder in. Je hebt geen overzicht meer van de situatie waarin je zit. Problemen lijken groter en niet meer op te lossen.
Verder kunnen drugs verslavend werken. Lees bijvoorbeeld de informatie op de website van het Trimbos Instituut.